Á síðustu vikum hefur dregið til tíðinda í umhverfismálum landsins.  Baráttan um Gálgahraun í Garðabæ kemur til með að marka  djúp spor í náttúruverndarsögu Íslands.  Undirrituð var í fremstu víglínu þegar lögreglan handsamaði og setti í einangrun,  þ. 21. okt. s.l.,  níu Hraunavini en fyrr um morgunin hafði hún  ekið með tugi Hraunavina á lögreglustöðina í Rvík., boðið þeim sektarsátt (10 þús., sem enginn þáði) og sleppt síðan.  Níumenningarnir, handteknir í  annað sinn, voru beittir ótrúlegu harðræði af lögreglumönnum. Myndir af þeim  misþyrmingum verða lagðar til grundvallar kærum sem lögmenn Hraunavina eru með vinnslu.

Fyrir stuttu fékk ég málverk í hendur  (Hreinn Guðm., acryl, 70×100 cm) sem hefur verið nokkra mánuði á trönum en það sýnir Almannagjá framtíðar, ef  fer sem horfir, og  við túlkun þess tek ég  mið af örlögum Gálgahrauns nú.  Málarinn vissi ekkert af Hraunabaráttunni  en hafði í huga grjóthrun úr gjánni sem og sprungur sem nú er búið að ‚yfirdekkja‘ með tréverki;  úr útlendum grenitrjám Skorradals. „Handrið er úr ryðlituðum pípum sem boltaðar eru í brúargólfið en á milli þeirra er strengt net, “.   Nú í nóv. féll grjót úr bergvegg Almannagjár niður á  göngustíginn  fyrir neðan brúargólfið og var lögreglunni tilkynnt um sem og sérfræðingum Ofanflóðaseturs Veðurstofunnar.

Lögreglunni var líka tilkynnt um spjöllin á Gálgahrauni þ. 21. okt. en þar voru Hraunavinir óðara  handteknir og settir í eingangrun.

Náttúrspjöll  stjórnar Garðabæjar verða  ólíkt meiri  en þau sem náttúruöflin  (og menn) hafa unnið á Almannagjá á árunum 2011-2013.  Öryggisráðstafanir Garðabæjar til verndar mannfólki með nýrri vegarlagningu um friðlýst Gálgahraunið vísar  beint til manngerðar framtíðar Almannagjár á Þingvöllum, eins og málverkið sýnir:   Veggir gjárinnar  steyptir upp (eða álgerðir), álrör lagt eftir endilangri gjánni   með rúnnuðum útgönguopum sem og plastgluggum.  Vegfarendur geta ýmist skroppið út úr rörinu  eða tölt um það í skjóli fyrir veðrum og litið  út um gluggana – svona í framhjágöngu.

Óafturkræfar náttúruskemmdir hafa verið unnar í friðuðu Gálgahrauni. Hvað um framtíð Almannagjár á Þingvöllum?

Höfundur greinar: Sesselja G. Guðmundsdóttir, félagsliði, Mosfellsbæ

Höfundur málverks: Hreinn Guðmundsson

Þessi grein birtist í Fréttablaðinu 25. nóv. 2013                                                                                                

Í þeirri baráttu sem staðið hefur yfir um lagningu nýs Álftanesvegar  yfir Gálgahraun, hefur Gunnar Einarsson bæjarstjóri Garðabæjar, æ ofan í æ haldið því fram að félagið Hraunavinir hafi á sínum tíma samþykkt legu vegarins yfir hraunið. Er þá vísað til bréfs sem stjórn Hraunavina sendi þann 28. maí 2008 til skipulagsstjóra Garðabæjar. Síðast var þetta bréf lagt fram á fundi bæjarráðs 29. okt. sl.

Vegur á allt öðrum stað.

En hvað stendur þá í þessu bréfi og hvers vegna var það sent á sínum tíma? Tilefnið var að eigendur jarðarinnar Selskarðs kröfðust breyttrar legu vegarins í gegnum land jarðarinnar, augljóslega til að fá þar meira byggingarland fyrir sig. Þess vegna auglýsti skipulagsstjórinn tillögu að breyttri legu vegarins. Til upplýsingar þá liggur land Selskarðs utan við Gálgahraun.

Hraunavinum þótti ástæða til að skoða málið og í umræddu bréfi segir m.a.:

,,Hin nýja tillaga gerir ráð fyrir því að hinn nýi Álftanesvegur sveigi inn í væntanlega byggð á Garðaholti, kljúfi hana og liggi gegnum byggðina á alllöngum kafla”. Síðar segir: ,,Þegar og einkum af þessari ástæðu teljum við ríka ástæðu til að andmæla hinni framkomnu tillögu”.

Til upplýsingar þá er gert ráð fyrir því í aðalskipulagi Garðabæjar, að á Garðaholti rísi íbúabyggð með þúsundum íbúa. Eigendur Selskarðs vildu losna við veginn úr sínu landi og láta hann í þess stað liggja að hluta í gegnum fyrirhugað byggingarland Garðabæjar á Garðaholti, en það land er í eigu bæjarins.

Nú reynir hinn rökþrota bæjarstjóri að klína því á Hraunavini, að félagið hafi á sínum tíma samþykkt legu hins umdeilda vegar yfir Gálgahraun eða Garðahraun eins og bæjarstjórinn vill kalla það. Þvílík fjarstæða.

Skömmu eftir stofnun Hraunavina í apríl 2007, fór stjórn félagsins í gönguferð að hinum svokölluðu Kjarvalsklettum í Gálgahrauni ásamt bæjarfulltrúum og æðstu embættismönnum Garðabæjar. Þá stóð til að úthluta 10-12 lóðum til viðbótar í Prýðishverfinu norðan núverandi Álftanesvegar m.a. þar sem Kjarvalsklettar eru. Eftir þessa gönguferð hurfu þessar lóðir þegjandi og hljóðalaust út af skipulagi Garðabæjar. Svo leit út um tíma að ráðamenn bæjarins ætluðu að hlífa hrauninu við frekara raski.

read more »