25. 11. 2013 – 20.03
Á síðustu vikum hefur dregið til tíðinda í umhverfismálum landsins. Baráttan um Gálgahraun í Garðabæ kemur til með að marka djúp spor í náttúruverndarsögu Íslands. Undirrituð var í fremstu víglínu þegar lögreglan handsamaði og setti í einangrun, þ. 21. okt. s.l., níu Hraunavini en fyrr um morgunin hafði hún ekið með tugi Hraunavina á lögreglustöðina í Rvík., boðið þeim sektarsátt (10 þús., sem enginn þáði) og sleppt síðan. Níumenningarnir, handteknir í annað sinn, voru beittir ótrúlegu harðræði af lögreglumönnum. Myndir af þeim misþyrmingum verða lagðar til grundvallar kærum sem lögmenn Hraunavina eru með vinnslu.
Fyrir stuttu fékk ég málverk í hendur (Hreinn Guðm., acryl, 70×100 cm) sem hefur verið nokkra mánuði á trönum en það sýnir Almannagjá framtíðar, ef fer sem horfir, og við túlkun þess tek ég mið af örlögum Gálgahrauns nú. Málarinn vissi ekkert af Hraunabaráttunni en hafði í huga grjóthrun úr gjánni sem og sprungur sem nú er búið að ‚yfirdekkja‘ með tréverki; úr útlendum grenitrjám Skorradals. „Handrið er úr ryðlituðum pípum sem boltaðar eru í brúargólfið en á milli þeirra er strengt net, “. Nú í nóv. féll grjót úr bergvegg Almannagjár niður á göngustíginn fyrir neðan brúargólfið og var lögreglunni tilkynnt um sem og sérfræðingum Ofanflóðaseturs Veðurstofunnar.
Lögreglunni var líka tilkynnt um spjöllin á Gálgahrauni þ. 21. okt. en þar voru Hraunavinir óðara handteknir og settir í eingangrun.
Náttúrspjöll stjórnar Garðabæjar verða ólíkt meiri en þau sem náttúruöflin (og menn) hafa unnið á Almannagjá á árunum 2011-2013. Öryggisráðstafanir Garðabæjar til verndar mannfólki með nýrri vegarlagningu um friðlýst Gálgahraunið vísar beint til manngerðar framtíðar Almannagjár á Þingvöllum, eins og málverkið sýnir: Veggir gjárinnar steyptir upp (eða álgerðir), álrör lagt eftir endilangri gjánni með rúnnuðum útgönguopum sem og plastgluggum. Vegfarendur geta ýmist skroppið út úr rörinu eða tölt um það í skjóli fyrir veðrum og litið út um gluggana – svona í framhjágöngu.
Óafturkræfar náttúruskemmdir hafa verið unnar í friðuðu Gálgahrauni. Hvað um framtíð Almannagjár á Þingvöllum?
Höfundur greinar: Sesselja G. Guðmundsdóttir, félagsliði, Mosfellsbæ
Höfundur málverks: Hreinn Guðmundsson
Þessi grein birtist í Fréttablaðinu 25. nóv. 2013